Grüühäd (küük)

Grüühäd (küük)

Hištorij

Grüühäd vai küük on amuine rahvahankiža, kudamah viättih kaikkijal Kard’alas da sen rindalaižil alovehil. Grüühkiža tutah nimil grüühäd da küük Lüüdimual, mugažo küükkä Vienan Kard’alas, kr’uukka, kriukka, kuri vai koll’oi mujal Pravosluav-Kard’alas, keili Pohd’až-Kard’alas, linnapeli Kard’alankandaksel, poppi Ingeriš, kurnilöömine Viros, городки Venäl. XIX:ndel vuoz’sadan lopus I. K. Inha otti grüühiže viändäjiden fotod Vienan Kard’alas da siloi kird’utti, ku tähe kižah viätäh suurembaks vuitikš edahalaižis küliš da se on kadomas rahvahan elos. Vaiku vie XX:ndel vuoz’sadalgi grüühkiža aiga hüvin tiettih äijiš kohtiš da muailmantoriden keskel sida edištettih Kard’alan Valgištuzsiebr da Kard’al-siebroiden keskuzliit. Dälges dälgimäžtorad Kard’alan Valgištuzsiebr algotti küükkäh viändön Helsingin Seurasuarel vuodel 1951. Valgištuzsiebran valičukses grüühruadandad da kižan kohendamišt ajettih Suopohd’an lüüdilaižes küläs kazvanu Boris Karppela (Karjalan Heimo 1994: 168–171) da porarvelaine Kosti Pamilo, kudamad ozutettih küükän äijiš kohtiš. Vuoziden 1960 algus kižaruadandan rubezi vedamah Kard’alan Valgištuzsiebran da Kard’alan Liiton ühtehine grüühvaličuzkund. Kižah nähte luadittih kird’utetud siändüksed, da kiištelukseh niškoi gruppkižan rindale siättih personalline kižaluad. Vuodel 1984 pohd’ustettih Kard’alaine Küükliit (müöhemba Suomen Küükliit), kudam nügüde ohd’adau valdkundallišt kiišteluzruadandad.

Kižan mänö

Vahnad tabad müöti grüühäd oldah gruppkiža. Siid pidau olda kižatander, kudamah on piirtu kaks’ nell’čuppuhišt. Nämäd oldah kümmenen metran piäs üks’ toižes (I. K. Inhan kird’utukses tämä keskuč oli viiž sülüd). Püörüžas puus pilitud grüühäd pandah riädüh d’oga nell’čuppuhižen ezirajale, ainos üks’ toižen piäle. Kiža mänöu muga, ku üks’ d’ouk oppiu lükkimal grüühbatogoid suada toižen d’oukon grüühäd heiden nell’čuppuhižes irdale d’ogo sen čura- libo tagarajas piäliči. Ku riädüh pandud grüühäd langetah nell’čuppuhižen südämeh (akad), ned pidau iškeda rajas piäliči irdale. Kižan voittau se d’ouk, kudam ezmaine puhastau oman vuitin kižatandert grüühiš. Nügüižed kiišteluzsiändüksed oldah vie tarkembad.

Kard’alan Valgištuzsiebran grüühruadand

Kard’alan Valgištuzsiebran grüühkruug kižadau küükkäh Helsingin Seurasuarel, kunna kaik himonikad voidah tulda oppimah viändöd. Sobimust müöti grüükruug organizuiččou mugažo firmoile da ristikanzoile omakohtaižid kižaozutuksid. Vuodes 1951 Seurasuarel on pidettu muaster’kiištelust erimoižiden kard’alažsiebroiden keskel. Valgištuzsiebran oma grüühruadand mänöu pakažkuus ligakuuhe sai, kezal tožargin da nellänpäivin, ka muil aigoil nedalinlopuin.

Grüühvalmišteluksed

Piälidnan alovehen grüühruadandad da -programmad voib küzüda:

Helsingi/Seurasuar’:

Pekka Pamilo, pekka.pamilo [at] helsinki.fi, tel. 040 7690294

Hüvingää/Riihimägi:

Kimmo Kuikka, kimmo.kuikka [at] gmail.com, tel. 045 1313948

Kerav:

Tenho Tynkkynen, tenho.tynkkynen [at] kolumbus.fi, tel. 0400 760490

Ližaelektropošt: toimisto [at] karjalansivistysseura.fi

 

Grüühkerag voib organizuita himonikoile omakohtaižed kižapidod (ezimarkaks firmoiden vai ühtištuksiden liikkundpäiväd) dai ozutuzkižad.

Suomen grüühruadand: Suomen kyykkäliitto, www.kyykkaliitto.fi